Είναι καλά καμουφλαρισμένη από τα σπίτια που έχουν κτιστεί στην περιοχή αλλά με λίγο παραπάνω προσπάθεια θα την ξεχωρίσετε…
Ο λόγος για τη μινωική έπαυλη του Νίρου, στην περιοχή Κοκκίνι Χάνι, μια ανάσα από το Ηράκλειο, και πάνω στον κεντρικό δρόμο που διέρχεται του οικισμού. Οι αρχαιολόγοι αναφέρουν πως ίσως οικοδομήθηκε τον 16ο αιώνα π.X. (Mεσομινωική III περίοδο) και καταστράφηκε, μάλλον από πυρκαγιά τον 15ο αιώνα π.X. (Yστερομινωική IB περίοδο).
Ξεκάθαρος δεν είναι ακόμα ο ρόλος που έπαιζε το συγκεκριμένο κτίσμα. Το ένα σενάριο λέει πως ίσως εκεί ζούσε κάποιος του ιερατείου της εποχής, δεδομένου ότι σε δωμάτια της έπαυλης εντοπίστηκαν αρκετά αντικείμενα λατρευτικού χαρακτήρα.
Το άλλο σενάριο μας λέει πως δεν αποκλείεται να ήταν κι ένα κτίριο διοίκησης ή ένα κτίριο που έπαιζε κάποιο ρόλο στις λατρευτικές πρακτικές των μινωιτών.
Εκείνο που θεωρείται δεδομένο είναι πως η έπαυλη του Νίρου είχε κάποια σχέση με το ανάκτορο της Κνωσού και μάλιστα δεν αποκλείεται να συνδεόταν με το μικρό λιμάνι και νεώριο που συναντάμε λίγο πιο κάτω, όπου φέρεται να γινόταν επισκευή σκαφών.
Η έπαυλη του Νίρου ήταν διώροφη φτιαγμένη από καλοδουλεμένες μεγάλες πέτρες και ξύλο. Κάλυπτε μια έκταση σχεδόν 1000 τ.μ και διέθετε πλακόστρωτη αυλή, 40 δωμάτια, αποθήκες και ιερό.
Στην αυλή της βρέθηκε μια κατασκευή που μοιάζει με εξέδρα ή βωμό ενώ στο ιερό της υπήρχε εστία για θυσίες.
Σε αποθήκες της, κατά την ανασκαφή, εντοπίστηκαν δεκάδες βωμοί φτιαγμένοι από πηλό.
Η μινωική έπαυλη του Νίρου ήλθε στο φως το 1918 από τον Στέφανο Ξανθουδίδη, προσφέροντας ένα ακόμα λιθαράκι στην προσπάθεια κατανόησης του σπουδαίου μινωικού πολιτισμού που η Κρήτη είχε την τύχη να δει να αναπτύσσεται στους κόλπους της.
