Σκληρή κριτική κατά του προγράμματος «ΤΑΛΩΣ» του ΙΤΕ από το ΕΛΚΕΘΕ και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών – Για πρόγραμμα που πάσχει επιστημονικά και κατασπατάληση πόρων κάνουν λόγο οι ερευνητές…
Βολές για το έργο «ΤΑΛΩΣ» του ΙΤΕ από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και το ΕΛΚΕΘΕ με αφορμή την προγραμματική συμφωνία μεταξύ του Υπουργείου Ναυτιλίας, ενός έργου που το κόστος του φτάνει τα 30 εκατ. ευρώ.
Συγκεκριμένα, οι μονάδες «ΠΟΣΕΙΔΩΝ/ΕΛΚΕΘΕ» (Επιχειρησιακής Ωκεανογραφίας) και «ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ» (Επιχειρησιακής Μετεωρολογίας), απαντούν σχετικά με την Προγραμματική Συμφωνία μεταξύ του Υπουργείου Ναυτιλίας και του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και την πρόσφατη ανακοίνωση του ΙΤΕ για την υλοποίηση του έργου «ΤΑΛΩΣ», κάνοντας λόγο για πρόγραμμα που πάσχει επιστημονικά και έτσι οι πόροι που θα ξοδευτούν απλώς θα κατασπαταληθούν.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, διαπιστώνεται, τόσο από την προγραμματική συμφωνία, όσο και από την ανακοίνωση που εξέδωσε το ΙΤΕ, ότι ο φορέας υλοποίησης του έργου και λειτουργίας του συστήματος ΤΑΛΩΣ για 5 έτη (μετά την ολοκλήρωσή του) δεν έχει την απαιτούμενη για το έργο επιστημονική, τεχνολογική και τεχνική επάρκεια γνώσης και εμπειρίας.
Το έργο έχει ανεπαρκή σχεδιασμό, καθώς δεν έχουν συμπεριληφθεί στην προγραμματική συμφωνία η ανάπτυξη/ενσωμάτωση απόλυτα απαραίτητου εξοπλισμού και μοντέλων/εργαλείων.
Συγκεκριμένα:
(α) για τη μέτρηση ανεμογενών κυμάτων σε ευρύτερες θαλάσσιες περιοχές απαιτείται η εγκατάσταση και λειτουργία συστημάτων υψίσυχνης τηλεμετρίας (HF Radars), τα οποία μετρούν ταυτόχρονα και τα επιφανειακά θαλάσσια ρεύματα που απαιτούνται για τις υπηρεσίες Έρευνας και Διάσωσης,
(β) για την πρόγνωση κυμάτων απαιτούνται εξειδικευμένα αριθμητικά μοντέλα πρόγνωσης κυματισμών (όπως αυτά που έχει αναπτύξει και χρησιμοποιεί η ομάδα ΠΟΣΕΙΔΩΝ/ΕΛΚΕΘΕ στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Copernicus Marine και του συστήματος ΠΟΣΕΙΔΩΝ),
(γ) για την Έρευνα και Διάσωση στην θάλασσα (που αναφέρεται στην Π.Σ. και την ανακοίνωση ΙΤΕ) εκτός από τους ανέμους και τα κύματα απαιτείται πρωτίστως η γνώση και η πρόγνωση των επιφανειακών θαλασσίων ρευμάτων (όπως αυτά που παρέχει καθημερινά το ΕΛΚΕΘΕ στο Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης στο πλαίσιο Μνημονίου Συνεργασίας για την Έρευνα και Διάσωση),
(δ) λειτουργεί ήδη πυκνότατο δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών από τη μονάδα ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ (530 στην Ελλάδα), οι οποίοι είναι ήδη ενταγμένοι στη βάση δεδομένων του WMO (Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός), ενώ τα δεδομένα τους θα ενταχθούν επιχειρησιακά από τον 2ο/2023 στην επιχειρησιακή αλυσίδα αφομοίωσης μετεωρολογικών παρατηρήσεων του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μεσοπρόθεσμων Προγνώσεων (ECMWF), και
(ε) λειτουργεί δίκτυο καταγραφής ηλεκτρικών εκκενώσεων (από το 2005) από την μονάδα ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ, εξοπλισμός που δεν έχει προβλεφθεί να αξιοποιηθεί στο συγκεκριμένο έργο, παρά το γεγονός ότι η κεραυνική δραστηριότητα συνδέεται με την εκδήλωση ακραίου καιρού.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, το έργο οδηγεί σε κατασπατάληση δημόσιων πόρων χωρίς να αξιοποιούνται υφιστάμενες υποδομές και τρέχουσες Εθνικές χρηματοδοτήσεις, την ώρα που το ΕΑΑ χρηματοδοτείται ήδη από το Ταμείο Ανάκαμψης και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (με συμφωνίες υπογεγραμμένες ήδη από το 2020) για την αγορά ταυτόσημων οργάνων σαν αυτά που αναφέρονται στην προγραμματική συμφωνία.
Επίσης επισημαίνουν ότι το έργο είναι εξαιρετικά ακριβό, καθώς με προϋπολογισμό άνω των 30 εκ. ευρώ θα παρέχει γεωγραφική κάλυψη περιορισμένη σε νότιο Αιγαίο και Κρητικό πέλαγος, ενώ περιοχές με μεγάλη θαλάσσια κυκλοφορία καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου και ακόμα μεγαλύτερη κατά τη θερινή περίοδο είναι εκτός της κάλυψης του προτεινόμενου συστήματος.
Τέλος, σύμφωνα με τους ερευνητές, το ΙΤΕ παραβιάζει βασικούς κανόνες της επιστημονικής ηθικής και δεοντολογίας, καθώς αγνοεί τα συστήματα που λειτουργούν επιχειρησιακά οι μονάδες ΠΟΣΕΙΔΩΝ/ΕΛΚΕΘΕ και ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ.
Η ανακοίνωση καταλήγει:
«Είναι ιδιαίτερα λυπηρό και συγχρόνως ανησυχητικό το γεγονός ότι ένας οργανισμός του τεχνολογικού και ερευνητικού διαμετρήματος του ΙΤΕ, καταφεύγει σε μια τέτοιου περιεχομένου απάντηση – ανακοίνωση προκειμένου να δικαιολογήσει την συνειδητή εμπλοκή του σε έναν ερευνητικό, τεχνολογικό και επιχειρησιακό τομέα (παρακολούθηση και πρόγνωση καιρού και κυμάτων) στον οποίο έχει να επιδείξει μηδενική προηγούμενη εμπειρία, η οποία όμως είναι απολύτως απαραίτητη για ένα τέτοιου εύρους και σημαντικότητας έργο».
Για τη Μονάδα ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ
- Βασιλική Κοτρώνη, Διευθύντρια Ερευνών
- Κωστής Λαγουβάρδος, Διευθυντής Ερευνών
- Θοδωρής Γιάνναρος, Εντεταλμένος Ερευνητής
- Κατερίνα Παπαγιαννάκη, ΕΛΕ Β’
Για το Σύστημα ΠΟΣΕΙΔΩΝ/ΕΛΚΕΘΕ
- Γεράσιμος Κορρές, Διευθυντής Ερευνών
- Λεωνίδας Περιβολιώτης, ΕΛΕ Α’
- Γιώργος Πετυχάκης, Διευθυντής Ερευνών
