Ο Νεραϊδόσπηλιος, στο Αστρίτσι του Δήμου Αρχανών Αστερουσίων, είναι ένα από τα σημεία που δεν μπορείς να μην επισκεφθείς όταν βρεθείς στην περιοχή. Θρύλοι για νεράιδες και ιστορίες για λατρευτική χρήση του κατά την αρχαιότητα συνθέτουν το παρελθόν του.
Ο Νεραϊδόσπηλιος δεν είναι ένα μεγάλο σπήλαιο, όπως ίσως κάποιος να υποθέσει ακούγοντας το όνομα του. Είναι μια βραχοσκεπή, με πλάτος περίπου 7 μέτρα και ύψος 4 μέτρα, την οποία συναντάμε 300 μέτρα δυτικά του Αστριτσίου.
Ο Γάλλος αρχαιολόγος Paul Faure, που επισκέφθηκε το Αστρίτσι, έκανε λόγο για ιερό χαρακτήρα του σπηλαίου προσδιορίζοντας μάλιστα στην περιοχή των πηγών του Τρίτωνα, που βρίσκονται πέριξ του Νεραϊδόσπηλιου, την παρουσία ιερού αφιερωμένου στην γέννηση της Αθηνάς Τριτογένειας.
Όπως περιγράφει ο Faure, σε απόσταση 150 μέτρων βόρεια της πηγής που υδρεύει το Αστρίτσι, στη θέση Περιβόλα ή Φλέγα, απέναντι από το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, αναβλύζουν τρεις πηγές. Το νερό μοιάζει να έρχεται από τα βάθη σπηλιάς που είναι γνωστή λόγω της νεράιδας της.
Το ξωτικό αυτό, σύμφωνα με την παράδοση, παράσερνε στο χορό τους καθυστερημένους πανηγυριώτες και οδοιπόρους, τους υποχρέωνε να χορέψουν μαζί του και μετά τους έκλεβε τη μιλιά.
Πριν λαλήσει ο πετεινός η νεράιδα εξαφανιζόταν και μόλις σταματούσε η μουσική σταματούσαν να χτυπούν και οι καρδιές των θυμάτων της.
Το άντρο της νεράιδας στο Αστρίτσι, σύμφωνα με τα γραφόμενα του Faure, ήταν ο σχεδόν κυκλικός βραχοσκεπής χώρος που βλέπει ανατολικά, στη θέση Κάτω Βρύση.
Το δάπεδο του, καταλήγει, αριστερά, σε μια κρύπτη όπου κάποιος χωράει να μπει μέσα μόνο σκυφτός. Οι κάτοικοι του Αστριτσίου έλεγαν πως εκεί μέσα υπήρχε νερό όμως ο Γάλλος αρχαιολόγος νερό δε βρήκε.
Οι ντόπιοι πάντως έχουν να λένε ακόμα και σήμερα πως στο σημείο αυτό δεν υπήρχε μόνο μια νεράιδα, αλλά πολλές και λευκοντυμένες. Εκτός των άλλων έκλεβαν και τα ρούχα των γυναικών που κατέβαιναν στην Κάτω Βρύση για να βάλουν τη μπουγάδα τους.
