Αρκετός κόσμος ακούει για τα εισβολικά είδη ή λεσσεψιανούς μετανάστες ή ξενικά είδη, που υπάρχουν πλέον στις Ελληνικές θάλασσες τα τελευταία χρόνια. Πιο γνωστά από όλα, οι λαγοκέφαλοι και τα λεοντόψαρα.
Αυτό που δε ξέρει ο πολύς κόσμος είναι ότι ξενικά είδη υπάρχουν στη Μεσόγειο (και στην Κρήτη κατ επέκταση) αρκετά χρόνια τώρα. Οι γνωστοί “Γερμανοί” αποτελούν ένα από αυτά.
Που εντοπίζεται όμως το πρόβλημα και γιατί τόσος ντόρος τώρα με τα συγκεκριμένα;
Ας τα πάρουμε από την αρχή.
Η εισβολή γίνεται με διάφορους τρόπους, αλλά από έναν κυρίως συνδετικό κρίκο της Μεσογείου με την Ερυθρά θάλασσα. Ο συνδετικός κρίκος ονομάζεται Διώρυγα του Σουέζ.
Αρχικά είχαμε την διαπλάτυνση της Διώρυγας του Σουέζ, όμως αυτό δεν αρκούσε στο να γίνουν τα Μεσογειακά ύδατα ιδανικός προορισμός διαβίωσης και αναπαραγωγής για τα τροπικά είδη που ζουν στην Ερυθρά Θάλασσα.
Κάπου εδώ μπαίνει στην εξίσωση η υπερθέρμανση του πλανήτη, κάτι που πολλοί ισχυροί και μη (όπως ο Ντόναλτ Τράμπ, ή ο Μπολσονάρου, τυχαία παραδείγματα..) δε δέχονται η δε θέλουν να δεχτούν.
Όταν υφίσταται υπερθέρμανση έχουμε το φαινόμενο της εξάτμισης.
Φανταστείτε να καταφέρουμε βρασμό σε ένα μπρίκι με θαλασσινό νερό. Το νερό μετά από κάποια ώρα θα εξατμιστεί και θα μείνει στον πάτο μόνο το αλάτι.
Με απλά λόγια, λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη, συνδυαστικά με τις όλο και λιγότερες βροχοπτώσεις, έχουμε αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων και της αλατότητας, δύο από τα βασικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για την διαβίωση των περισσότερων τροπικών ειδών.
Η εισβολή από εκεί και πέρα γίνεται με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Από την μετανάστευση, μέχρι και τη καταλάθος μεταφορά γόνου η ακόμα και αυγών, από τα έρμα των πλοίων.
Κι αν πλέον οι συνθήκες για να μπουν και για να επιβιώσουν είναι ιδανικές, γιατί μας τρομάζει αυτό;
Θυμάστε που είπαμε ότι πρέπει να προστατέψουμε τον πλανήτη προτού είναι αργά, γιατί όλα είναι αλυσίδα και αν σπάσει ένας κρίκος υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για ολόκληρο το οικοσύστημα;
- Υπερθέρμανση πλανήτη – επηρεασμός υδάτων από τους πόλους μέχρι τη Μεσόγειο.
- Αύξηση πληθυσμού λεοντόψαρου στη Μεσόγειο – κίνδυνος για την τοπική βιοποικιλότητα.
Τα λεοντόψαρα αναπαράγονται και γεννούν καθόλη τη διάρκεια του έτους κάθε τέσσερις μέρες. Υπολογίζεται πως παράγουν περίπου δύο εκατομμύρια αυγά ετησίως. Θα μου πείτε.. οκ, που είναι το πρόβλημα;
Το ίδιο γίνεται και στην Ερυθρά θάλασσα. Σωστά. Η μεγάλη διαφορά είναι ότι στη Μεσόγειο δεν έχουν φυσικούς θηρευτές! Μήπως αρχίζει και γίνεται πρόβλημα αυτό;
Ας συνυπολογίσουμε ότι για να ζήσουν και να ενηλικιωθούν και αυτά, πρέπει να φάνε. Σωστά μαντέψατε, τρώνε τη τροφή που θα έτρωγαν τα τοπικά είδη.
Για τους λαγοκέφαλους ισχύουν περίπου τα ίδια, αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα εδώ είναι στο ότι δεν είναι βρώσιμοι, πράγμα που επηρεάζει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Ας περάσουμε στο κεφάλαιο αντιμετώπιση, όπου κι αυτό με τη σειρά του περνάει κυρίως απ την κουζίνα μας.
Μετά από διάφορες επιστημονικές μελέτες και διαφόρων ειδών προσπάθειες μείωσης των πληθυσμών των εν λόγω δυο ειδών , οπού δημιουργούν προς το παρόν και τον βασικότερο κίνδυνο για τη Μεσογειακή βιοποικιλότητα , καλούμαστε να συνδράμουμε κι εμείς στην όλη προσπάθεια.
Πολλοί οργανισμοί και φορείς μέσα από διάφορα προγράμματα (όπως η iSea και τα προγράμματα #PickTheAlien και #EatResponsibly ) δραστηριοποιούνται στην ενημέρωση του κοινού, αναφορικά με το λεοντόψαρο και τη βρωσιμότητα του και αναφέρομαι μόνο για το λεοντόψαρο καθώς ο λαγοκέφαλος δεν είναι βρώσιμος.
Αρχικά να πούμε ότι τόσο τα λεοντόψαρα όσο και οι λαγοκέφαλοι αποτελούν και άμεσο, πέραν του έμμεσου κινδύνου για τον άνθρωπο.
Το λεοντόψαρο φέρει πολύ ισχυρό δηλητήριο στα αγκάθια του, πράγμα που πρέπει να είναι απόλυτα προσεκτικοί οι αλιείς, τόσο στη συλλογή του όσο και στο καθάρισμα του. Το τσίμπημα του είναι αρκετά επώδυνο έως και θανατηφόρο σε περίπτωση αλλεργικού σοκ.
Από εκεί και πέρα άπαξ και καθαριστεί σωστά, αποτελεί έναν μοναδικό “μεζέ” όπου μπορεί να μαγειρευτεί με διάφορους τρόπους.
Σκοπός είναι να το μάθει ο κόσμος και να γίνει μέρος της κουζίνας μας. Να γευόμαστε ένα τόσο νόστιμο ψάρι, συμβάλλοντας παράλληλα στη μείωση του πληθυσμού του. Ήδη σε αρκετά εστιατόρια, τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό, αποτελεί ιδιαίτερο πιάτο, από σεβίτσε μέχρι και ψητό στη σχάρα.
Αντίθετα ο λαγοκέφαλος, όπως αναφέρθηκα και νωρίτερα, λόγω μιας ισχυρής νευροτοξίνης της τετροδοτοξίνης δεν είναι βρώσιμος. Η τετραδοτοξίνη προκαλεί μυϊκή παράλυση, μπλοκάρει το νευρικό σύστημα και μπορεί να επιφέρει τον θάνατο. Η συγκεκριμένη τοξίνη συγκεντρώνεται κυρίως στο συκώτι και στα γεννητικά όργανα του λαγοκέφαλου, αλλά και στον μυϊκό ιστό και το δέρμα που τρώει ο άνθρωπος, πράγμα που συνεχίζει να πονοκεφαλιάζει τους επιστήμονες, αναφορικά με την εύρεση τρόπου αντιμετώπισης της εξάπλωσης του πληθυσμού του.
Ήδη γίνονται προσπάθειες να εξασφαλιστούν πόροι από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας, για την αποζημίωση των αλιέων και την επιδότηση τους για καταγραφή και παράδοση των αλιευμένων λαγοκέφαλων στο πλαίσιο κατάλληλου ερευνητικού προγράμματος.
Στην προστασία της Μεσογειακής βιοποικιλότητας δεν περισσεύει κανείς. Υπεύθυνοι είμαστε όλοι. Χρειάζονται εκπαίδευση, πόροι από τους εμπλεκόμενους φορείς και ουσιαστική προσπάθεια.
