Επειδή η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια, καλό είναι να ξέρουμε ακριβώς τι είναι ένα PCR test ή σωστότερα RT-PCR που ζητάμε για το νέο κορωνοϊό…
Σήμερα δεν χρειάζεται κάποιος να είναι κάτοχος πτυχίου στη Βιολογία, τη Χημεία ή την Ιατρική για να έχει ακούσει σχετικά με τη μέθοδο PCR (Polymerase Chain Reaction) ή «αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης» όπως είναι το πλήρες όνομα στα ελληνικά.
✍️ Βαγγέλης Δασκαλάκης, Επικ. Καθηγητής, Τμήμα Χημικών Μηχανικών, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Δυστυχώς, εδώ και δύο χρόνια με μια πανδημία να μας ταλαιπωρεί, μεγάλο μέρος του κόσμου αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει όρους, μεθοδολογίες και τεχνικές από τη Μοριακή Βιολογία, τη Βιοχημεία και την Ιατρική.
Επειδή η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια, καλό είναι να ξέρουμε ακριβώς τι είναι ένα PCR test ή σωστότερα RT-PCR που ζητάμε για το νέο κορωνοϊό.
Αρχικά θα πρέπει να γνωρίσουμε τα βασικά συστατικά στοιχεία της ζωής. Αυτά είναι τα λιπίδια που μπορούμε να τα φανταστούμε ως το τσιμέντο με το οποίο χτίζουμε ένα σπίτι, οι πρωτεΐνες-ένζυμα που έχουν δομικό και λειτουργικό ρόλο, όπως τα τούβλα και οι ηλεκτρικές συσκευές ενός σπιτιού, ενώ τέλος έχουμε το γενετικό υλικό ή αλλιώς τις οδηγίες για να φτιάξουμε πρωτεΐνες και ένζυμα.
Οι οδηγίες αυτές είναι γραμμένες με τα γράμματα A, G, C, T και U σε αλληλουχία είτε μιας σειράς (μονόκλωνες, RNA) ή δύο συμπληρωματικών σειρών (δίκλωνες, DNA).
Ένας ιός, σαν κλέφτης, μπαίνει σπίτι μας, κλέβει λεφτά για να αγοράσει δικές του συσκευές τις οποίες μάλιστα συνδέει σε πρίζες στο σπίτι μας και μαγειρεύει με δικές του μονόκλωνες οδηγίες RNA. Δεν είναι εποχή για κάτι τέτοιο με τα κόστη της ΔΕΗ να έχουν αυξηθεί. Γι’ αυτό πρέπει να τον εντοπίσουμε!
Πολλές φορές κρύβεται καλά, σε ίχνη, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να τον δούμε με μια «γρήγορη ματιά» (rapid test) ή από την οσμή του μαγειρέματος που κάνει. Οπότε τι κάνουμε; Τον πολλαπλασιάζουμε στο εργαστήριο, ώστε να κάνει αισθητή την παρουσία του.
Δείγμα συλλέγεται από μέρη του σώματος μας όπου για παράδειγμα ο κορωνοϊός δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση (μύτη, λαιμός). Χημικές ουσίες καταστρέφουν και απομακρύνουν όλα τα δομικά-λειτουργικά στοιχεία (πρωτεΐνες, λιπίδια) στο δείγμα, ώστε να μείνει μόνο το RNA (ένα μείγμα δικού μας, ξένων και ιών αν υπάρχουν).
Σαν τα δακτυλικά αποτυπώματα σε ένα χώρο, υπάρχουν πολλά, μπορεί να υπάρχει και του κλέφτη. Το RNA μεταγράφεται σε DNA μέσω ενός ενζύμου που ονομάζεται «αντίστροφη μεταγραφάση» (ή Reverse Transcriptase – να το «RT»). Στη συνέχεια εφαρμόζεται η μέθοδος PCR που μπορεί να πολλαπλασιάζει DNA στο οποίο έχει προσδεθεί ένας «εκκινητής».
Ειδικά φτιαγμένοι εκκινητές προστίθενται στο δείγμα και προσδένονται μόνο στο DNA που προέρχεται από τον ιό, αν υπάρχει. Αν υπάρχει, το ένζυμο «DNA πολυμεράση» δημιουργεί δισεκατομμύρια αντίγραφα του γενετικού υλικού που συνδέθηκε με τους εκκινητές.
Έχουμε αλυσιδωτές τέτοιες αντιδράσεις, καθώς τα αντίγραφα που συντίθενται αντιγράφονται εκ νέου σε κάθε κύκλο. Το ένα γίνεται δύο, τα δύο τέσσερα, τα τέσσερα οκτώ. Με συνήθως 35 κύκλους έχουμε περίπου 35 δισεκατομμύρια αντίγραφα του γενετικού υλικού του ιού από το δείγμα (35 δισεκατομμύρια αντίγραφα του κλέφτη). Αν δεν τον δούμε και τώρα, δεν υπάρχει.
Προσθέτουμε στο δείγμα ένα μείγμα που φθορίζει μόνο σε επαφή με γενετικό υλικό του ιού. Όπως στη σειρά CSI που εμφανίζεται το αίμα σε τόπους εγκλημάτων: το δείγμα σας λαμποκοπάει; Κακά τα νέα, έχετε το νέο κορωνοϊό. Καλή ανάρρωση!
